Kim jest konsument? - Informacje i przepisy prawne (art. 22(1))

Definicja konsumenta

Zgodnie z artykułem 221 kodeksu cywilnego, konsument to po prostu osoba, która podpisuje umowę z firmą, ale nie robi tego w ramach swojej pracy czy działalności gospodarczej. Krótko mówiąc, jesteśmy konsumentami tylko wtedy, gdy kupujemy coś dla siebie, a nie w ramach działalności gospodarczej lub zawodowej. Na przykład, kiedy bierzemy sprzęt AGD, buty, ubrania czy korzystamy z różnych usług od firm, jak telekomunikacja, budownictwo czy finanse, to jesteśmy konsumentami.

Kiedy nie jesteśmy kosnumentami?

Nie możemy nazywać się konsumentami, jeśli:
1. robimy deal z inną osobą, na przykład kupujemy coś od kogoś na aukcji,
2. podpisujemy umowę, która ma związek z naszą działalnością, jak na przykład jako sklepikarz kupujemy rzeczy do sklepu, albo jako lekarz bierzemy udział w kursie doszkalającym.

Ważną sprawą, jeśli chodzi o definicję konsumenta, jest to, że jego działania prawne nie są bezpośrednio związane z jego biznesem lub pracą. To kluczowy punkt, który odróżnia konsumenta od przedsiębiorcy. Mówimy o braku bezpośredniego związku, kiedy dana osoba podejmuje decyzje głównie dla siebie, swojej rodziny, domowników, a nawet przyjaciół (jak kupowanie prezentów), żeby zadbać o swoje gospodarstwo domowe. Na przykład, budowlaniec, który rezerwuje wycieczkę w biurze podróży na rodzinne wakacje, będzie traktowany jako konsument.

Rozróżnienie konsumenta od przedsiębiorcy

Czasami zdarza się, że ciężko powiedzieć na pewno, czy jakaś czynność jest bezpośrednio związana z działalnością, czy nie. Na przykład, kupując sprzęt elektroniczny, jak telefon czy komputer, można go używać zarówno do pracy, jak i do spraw prywatnych. W takich sytuacjach warto się zastanowić, czy dana rzecz jest typowa dla tego, czym się zajmujesz, czy też jest to zakup konsumencki. Można też spojrzeć na informacje w ewidencji działalności, jak kody PKD, które mówią, czym dokładnie się zajmujesz. W przypadku, gdy ktoś handluje sprzętem elektronicznym i sprzedaje kupiony towar dalej, to wtedy jasne, że ten zakup ma ścisły związek z działalnością.

Zakup na fakturę, a bycie konsumentem

Kiedy mówimy o konsumentach, często pojawia się pytanie, czy jak kupimy coś i weźmiemy fakturę na firmę, to od razu przestajemy być konsumentami. Odpowiedź to: nie! To, czy jesteśmy konsumentem czy przedsiębiorcą, zależy od tego, do czego chcemy wykorzystać to, co kupiliśmy.  Działa to też w drugą stonę, zakup na paragon nie definiuje tego, że jesteśmy konsumentami.
Jeśli wzięliśmy fakturę na zakupiony produkt lub usługę, ale twierdzimy, że jesteśmy konsumentami, musimy pokazać, że to, co kupiliśmy, jest dla nas do użytku prywatnego. Czasami udowodnienie tego może być sporym wyzwaniem. A co ważne, jeśli działamy jako konsumenci, nie możemy zaksięgować i rozliczyć tej faktury w naszej firmie, bo to byłoby niezgodne z przepisami.

Prawidłowe zdefiniowanie konsumenta – dlaczego to takie ważne?

Dlaczego zatem jest tak istotne, aby prawidłowo określić, czy w danej sytuacji występujemy jako konsumenci? Jest to zagadnienie o dużym znaczeniu, ponieważ od tej klasyfikacji zależy m.in.:
1. jakie zasady regulują proces reklamacji towarów – niektóre przepisy kodeksu cywilnego odnoszą się wyłącznie do konsumentów,
2. czy przysługują nam określone uprawnienia – ustawa o prawach konsumenta zapewnia jedynie konsumentom możliwość bezpłatnego odstąpienia od umowy zawartej na odległość, na przykład przez internet,
3. jakie informacje przed zawarciem umowy są zobowiązani przekazać nam przedsiębiorcy.
Konsumenci cieszą się szczególną ochroną wynikającą z obowiązujących przepisów, co w wielu przypadkach może mieć kluczowe znaczenie w sytuacjach spornych.

FAQ

Q: Kim jest konsument według przepisów prawnych?

A: Konsumentem uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą, która dokonuje takich czynności w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Q: Jakie są podstawowe prawa konsumentów w Polsce?

A: Podstawowe prawa konsumentów w Polsce zawarte są w Kodeksie cywilnym, w tym w art. 22(1), który definiuje konsumenta oraz określa jego prawa w kontekście umowy z przedsiębiorcą.

Q: Co oznacza pojęcie "umowa" w kontekście ochrony konsumenta?

A: Umowa w kontekście ochrony konsumenta to wszelkie czynności prawne dokonywane pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, które mają na celu nabycie produktów i usług. Przepisy prawne chronią konsumenta przed niekorzystnymi warunkami umowy.

Q: Jakie informacje powinien otrzymać konsument przed zawarciem umowy?

A: Konsument powinien otrzymać niezbędne informacje dotyczące przedmiotu umowy, cen, warunków sprzedaży oraz praw konsumenta, aby móc podjąć świadomą decyzję.

Q: Czy konsument ma prawo do odstąpienia od umowy?

A: Tak, konsument ma prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni bez podawania przyczyny, co jest istotnym elementem ochrony jego praw w przypadku zakupów dokonywanych na odległość.

Q: Jakie są przykłady zachowań, które mogą naruszać prawa konsumentów?

A: Przykładami naruszeń praw konsumentów mogą być wprowadzanie w błąd co do właściwości produktów, brak możliwości zwrotu towaru lub wymuszanie dodatkowych opłat przez przedsiębiorcę.

Q: Jakie są obowiązki przedsiębiorcy wobec konsumenta?

A: Przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić konsumentowi pełne informacje o towarze, prawidłowo zrealizować umowę oraz przestrzegać przepisów dotyczących ochrony konsumentów.

Q: W jaki sposób konsument może zgłosić swoje prawa?

A: Konsument może zgłosić swoje prawa do odpowiednich instytucji, takich jak Inspekcja Handlowa, organizacje ochrony konsumentów czy sądy cywilne, w przypadku naruszenia jego praw przez przedsiębiorcę.

Q: Jakie cechy powinien mieć konsument w kontekście ochrony prawnej?

A: Konsument powinien być osobą fizyczną, która dokonuje wyborów dotyczących zakupów w celu własnego użytku, a nie w związku z działalnością gospodarczą lub zawodową.